“Taun” ( fransızca “La peste”) – Albert Kamyu tərəfindən yazılmış bu roman 1947-ci ildə nəşr edilib. Faşistlərin Fransanı işğal etdiyi dövrdə, işğalın təsirilə qələmə alınıb. Müəllifin sözünə görə bu, faşizmə qarşı avropa müqavimətidir.
Gözəl Oran şəhərində taun baş qaldırıb. O, yaşına, cinsinə, sosial fərqinə baxmadan hamını öldürür. Şəhər bağlıdır, sakinlər öz bəlaları ilə tək qalıblar. İnsanlar belə şəraitdə özlərini necə aparacaq?
Kamyu bu fonda bir neçə adamın tanışlığını (hətta dostluğunu) təsvir edir. Hər bir qəhrəman bütöv bir xarakterdir, hər biri həyatın onların qarşısına qoyduğu suala cavab tapmağa çalışır.
Əsərdən seçilmiş hissələr
Bəlanı insan təyin etmir və adam fikirləşir ki, o mücərrəd bir məfhumdur, qorxulu yuxu kimi bir şeydir və keçib gedəcək. Lakin bəla həmişə keçib getmir, qorxulu yuxular bir-birini əvəz edir və keçib gedən adamlar olur.
***
Sevgilisinin xəyalı ilə söhbət edən adam başqa fikrə macal tapmadan torpağın sükutuna qovuşur, başqa heç nəyə vaxtı qalmır.
***
Bəzən adam çəkdiyi əzabdan da xəbərsiz olur.
***
Əgər o hər şeyə qadir olan bir allaha inanmış olsa, xəstələri müalicə etməz və onları Allahın ixtiyarına verərdi. Allaha inandığını güman edənlərin heç biri, lap Panelunun özü də tam inama malik deyil.
***
Bir halda ki, həyat məsələsini ölüm həll edir, bəlkə elə allahın özünə də sərf edir ki, adamlar ona inanmasın, əllərini göyə açıb kömək gözləməkdənsə, var qüvvələrini toplayıb, ölümlə mübarizəyə girişsinlər.
***
Yadına sal ki, bir qol vurmaq üçün neçə fənd qurub, neçə top ötürməli olursan.
***
Hamı eyni tale ilə yaşayır və eyni hissləri keçirirdi. Ən böyük hiss isə ayrılıq və əsir düşmə hissi idi, qorxu və etirazı yaradan da elə o idi.
***
İlk həftələr adamlar ayrı düşdükləri məhəbbətin uzaq, gözəl bir kölgəyə döndüyündən şikayətlənirdilərsə, sonralar həmən kölgənin də uzaqlaşıb rəngini və gözəlliyini itirdiyini duydular.
***
Kök salmaqda olan ümidsizlik adəti ümidsizliyin özündən də pisdir.
***
Onlar səmanın boşluğundan başqa heçnə görə bilmir, boşluqdan asılıb qalır, sonra isə tauna bürünüb yatırdılar.
***
Hər şeyi inkar etməmək naminə hər şeyə inanacaq.
***
“Bu məsələni anlayıram, o birisini qəbul etmirəm” demək olmaz, insan gərək anlaşılmayanı da öyrənib qəbul etməyə çalışsın.
***
Taun adamlar arasında bərabərliyi bərpa etməkdənsə haqsızlığı daha da artırmışdı. Doğrudur, ölümdə bərabərlik qalırdı, amma belə bərabərliyi heç kim arzulamırdı.
***
Anası ilə o bir-birini həmişə beləcə sükut içində sevəcəklər. Günlərin birində ya anası, ya da onun özü dünyadan köçəcək və onlar heç vaxt bir-birini sevdiklərini dilə gətirə bilməyəcəklər.
***
Adam ancaq öz bildikləri və xatirələri ilə yaşayır və onları qazanc sayırsa, arzulardan təcrid olunursa bu çətin bir həyat olmalıdır.
***
Həyat qaynarlığı və ölüm sükutu – bu da bir dərs idi.
***
O taundan öyrəndiyi bir dərsi başqalarına da çatdırıb demək istəyirdi ki, insanın gözəlliyi eybəcərliyindən artıqdır.