Annotasiya
Mario Püzonun 1969-cu ildə nəşr olunmuş romanı. Nyu-Yorkun Siciliyadan olan Korleone mafiya ailəsindən danışılır.
Mafiya haqda yazılan ən yaxşı roman hesab edilir.
Karandaşın izi ilə
Hər bir böyük var-dövlətin arxasında cinayət dayanır. Balzak.
***
Toya hazırlıq gedən bu bir həftə ərzində o, Sonni ilə mazağlaşırdı. Bu gün səhər mehrabın yanında isə Sonninin əlini möhkəm sıxdı. Subay bir qız bundan artığını özünə rəva görə bilməzdi.
***
O, öz acınacaqlı təcrübəsindən bilirdi ki, kömək üçün kiməsə ağız açmaq böyük cəsarət tələb edir.
***
Sən axmaq kimi yaşamısan. Təəccüblü deyil ki, axmaq yerinə də qoyulmusan.
***
O, mənə kommunist yarlığı asdı. Amma onun bütün səylərinə baxmayaraq, bu ləqəb mənə yapışmadı.
***
Qadınların dediyi ilə oturub durmusan. Qadınlar isə bu dünyada işə əngəldir, ancaq o birində, şübhəsiz, cənnnətə düşəcəklər. Əvəzində biz kişilər cəhənnəm odunda yanacağıq.
***
Dostluq hər şeydir. Dostluq istedaddan üstündür. Dostluq istənilən hakimiyyətdən güclüdür. Dostluq yalnız ailədən bir az aşağıda durur.
***
İnan mənə, hər şeyə qadir olsaydım, Allahdan daha mərhəmətli olardım.
***
Əli çantalı bir hüquq işçisi əli avtomatlı yüz cahildən daha çox pul oğurlayar.
***
Qisas – soyuduqca dadı daha da artan xörəkdir.
***
Analar polis kimidir. Həmişə ən pis şeyə inanırlar.
***
Zaman özü ilə minnətdarlıq hissini tez aparır. Gözəlliyi apardığından da tez.
***
Dost adlandırdığım insanlara heç vaxt yalan danışmıram.
***
Oğul atasından oğurluq edir. Rüsvayçılıq!
***
Bədbəxtliyi şəxsi təhqir kimi qəbul edənlər bədbəxtliklə üzləşmirlər.
***
Solossoya Türk deyirdilər. İki səbəbə görə. Birinci – o uzun müddət Türkiyədə yaşamışdı. Gəzən şayələrə görə orda arvad-uşağı var idi. İkinci – deyirlər, bir şey olmamış bıçağa əl atır. Ən azından cavan olanda atırdı.
***
İtalyanlarda belə bir zarafat var: həyat çox amansızdır, ikinci atan olmadan bacara bilməzsən. Buna görə onların xaç ataları var.
***
O, cəmiyyətin hər addımda insanı təhqir etdiyini çoxdan anlamışdı. Sayıqlığını itirmədən səbir edib dözsən, elə bir gün gəlib çatacaq ki, ən balaca insan da güclü tərəfdən qisasını alacaq.
***
Solosso Maklokskiyə Don Karleonenin yatdığı xəstəxanadan qaravulun yığışdırılma təklifini edəndə o, soruşmadı “niyə”. O, soruşdu – “nə qədər”. Solosso “on min” dedi. Maklokski başa düşdü “niyə”.
***
Dövlət Departamentində söz demək imkanı mafiyanın ailə klanlarına verilsəydi, bəlkə heç İkinci Dünya Müharibəsi də olmazdı.
***
Qərara gəlmək – əsas budur, öldürmək isə problem deyil. Ən çətini qərara gəlməkdir.
***
İş əsnasında insanın udduğu hər zibil şəxsi tənəzzüldür.
***
Elə şeylər var ki, onları eləməli olursan və edirsən. Amma heç vaxt onlar haqda söhbət açmırsan. Onlara haqq qazandıra bilmirsən. Onlara heç haqq qazandırmaq da olmur. Onları edirsən, vəssalam. Və unudursan.
***
Bütün vəziyyətlərin ən yaxşısı: düşmən sənin çatışmamazlıqlarını şişirdir. Bundan da yaxşı: dost sənin məziyyətlərini lazımınca qiymətləndirmir.
***
Ağlın səsinə qulaq asmadan insanlar bir-birləri ilə haqq-hesab çürütsəydilər, bu dünyanın axrı nə olardı? Məgər kişilərin qan düşmənçiliyinə aludə olub, ailələrinə çörək pulu gətirmədiyi Siciliyanın faciəsi bu deyilmi?
***
Kim dedi ki, biz onların öz maraqlarına xidmət edib, bizimkilərə ziyan vuran qaydalarına əməl etməliyik? Onlar kimdir ki, öz maraqlarımızın qeydinə qaldıqda, burunlarını bizim işlərə soxsunlar? Bu bizim işimizdir. Sona costa nostra, bizim işimiz, bizim qayğılarımız.
***
Həkim Taza siciliyalı üçün çox hündürboy, alyanaq və çalsaç idi. Kitab düşkünü idi. Əlinə düşən hər şeyi oxuyur, sonra oxuduqlarını qonşuları, xəstələri, cahil kəndlilər, çobanlar ilə müzakirə edirdi. Və bununla da yerliləri arasında “boş insan” şöhrəti qazanmışdı. Onların kitab nəyinə gərək?
***
Bir halda ki atama şəxsi işlərimə qarışmağa icazə vermirəm, sizə necə icazə verə bilərəm? Bu, atama qarşı hörmətsizlik olardı.
***
Lupara – ölümcül siciliya tüfəngi mafiyanın sevimli silahı idi. Mussolini özünün hakimiyyət illərində adanı mafiyadan təmizləməyə can atırdı. Lupara gəzdirmək üstündə adamlar həbsə atılıb, düşərgələrə göndərilirdi.
***
Əsas məziyyətləri bütün yollarla – doğrularla, yalanlarla seçkilərdə səs çoxluğunu ələ keçirmək istəyi olan insanlara taleyimi etibar edə bilmərəm.
***
– Sən irlandsan. Onlar sənə etibar etmirlər.
– Ona qalsa, yarı almanam. Ümumiyyətlə isə amerikanam.
– Onlar üçün bu elə irland deməkdir.
***
Kaş onun kimi “həyat elə gözəldir ki” sözləri ilə ölə biləydi.
***
– Sevdiyin insanlara “yox” demək olmaz. Hər-halda tez-tez. Bütün sirr bundadır. Birdən məcbur olsan, “yox”un “hə” kimi çıxmalıdır. Ya da onların özlərinin sənə “yox” deməsinə nail olmalısan.
***
– Elə bilirsiniz ki, birinci dəfədir belə vəziyyətdə belə şeylər demək məcburiyyətindəyəm? Hər gün dilimi qabar edən sözlərdir. “Belə çox yeməyin – yoxsa öləcəksiniz, belə çox siqaret çəkməyin, içməyin, belə çox işləməyin – yoxsa öləcəksiniz…”. Heç kim qulaq asmır. Bilirsinizmi niyə? Çünki “sabah” sözünü əlavə etmirəm.
***
Axı qayda-qanun polisin qüvvət aldığı möcüzəvi hakimiyyət çeşməsidir. Hər bir insanın şəxsi hakimiyyətdən ləzzət aldığı kimi o da alır. Digər tərəfdən xidmət etməli olduğu insanlara qarşı içində bir inciklik közərir. Əhali onun üçün həm qəyyumdur, həm qurban. Qəyyum kimi naşükürdür, kobuddur, hər şeyə irad tutandır. Qurban kimi təhlükəli və məkrlidir.
***
– Məncə narkotiklə iş görməyə başlasaq, uzaq gələcəkdə məhv olacağıq. Bu ölkədə ona yad münasibət var. Bizə bunu bağışlamayacaqlar. Viski, qumar, hətta qadınlar – başqa şeydir. Bunlar çoxlarının ürəyi istəyən, ancaq kilsə və dövlətin qadağan etdiyi şeylərdir. Narkotik isə tamam başqa məsələdir. Onu yaymaqda əli olan hər kəs üçün narkotik təhlükə mənbəyidir. O, bütün başqa işlərimizi təhlükə altına atacaq.
…
– Ona tələb günbəgün artır. Buna mane ola bilmədiyimizdən, üzərimizə düşən vəzifə – işi qaydaya salmaq, məktəblərə yaxın qoymamaq, uşaqlara ot satmamaqdır. Biyabırçılıqdır, infamita. Öz şəhərimdə malı əsasən rəngli əhali, qaralar arasında satmağa çalışıram. Onlar ən yaxşı müştərilərdir. Həm də onsuz heyvan kimi şeydirlər. Qara üçün heç nəyin fərqi yoxdur – nə arvad-uşaq, o heç özünə də hörmət qoymur.
Tərcümə: Lamiyə Göycəyeva
